یادداشت چهل وهفتم: آیات ارسالی و ترجمه آنها 90-115 سوره بقره

بِئْسَمَا اشْتَرَوْا بِهِ أَنفُسَهُمْ أَن یَکْفُرواْ بِما أنَزَلَ اللّهُ بَغْیاً أَن یُنَزِّلُ اللّهُ مِن فَضْلِهِ عَلَى مَن یَشاءُ مِنْ عِبادِهِ فَبآؤُواْ بِغَضَبٍ عَلَى غَضَبٍ و لِلْکَافِرِینَ عَذابٌ مُّهِینٌ. بد چیزى است آنچه خود را به آن فروختند که کفر ورزیدن به کتاب خداست از سر حسادت به اینکه که چرا خدا از فضل و احسانش به هر کدام از بندگانش که بخواهد کتابی نازل میکند؟ پس آنان به خشمى بر روى خشمى سزاوار شدند. و براى کافران عذابى خوار کننده است.90

و إِذا قیلَ لَهُمْ آمِنواْ بِما أَنزَلَ اللّهُ قالوا نُؤْمِنُ بِما أُنزِلَ عَلَیْنا وَیَکْفرونَ بِما وَراءهُ و هُوَ الْحَقُّ مُصَدِّقاً لِّما مَعَهُمْ قُلْ فَلِمَ تَقْتُلونَ أَنبِیاءَ اللّهِ مِن قَبْلُ إِن کُنتُم مُّؤْمِنینَ. هنگامى که به آنان گویند به آنچه که خدا نازل کرده ایمان آورید گویند به توراتى که بر خود ما یهودیان نازل شده ایمان می آوریم و به غیر آن در حالى که حق است و تصدیق کننده توراتى است که با آنان است کفر می ورزند. بگو اگر شما مؤمن بودید پس چرا پیش از این پیامبران خدا را می کشتید.91

و لَقَدْ جاءکُم مُّوسَى بِالْبَیِّناتِ ثُمَّ اتَّخَذْتُمُ الْعِجْلَ مِن بَعْدِهِ و أَنتُمْ ظالِمونَ. و قطعاً موسى براى شما معجزات و دلایلى روشن آورد. سپس شما پس از او گوساله را معبود خود گرفتید در حالى که ستمکار بودید.92

و إِذْ أَخَذْنا مِیثاقَکُمْ وَرَفَعْنا فَوْقَکُمُ الطّورَ خُذوا مَا آتَیْناکُم بِقُوَّةٍ و اسْمَعُواْ قالوا سَمِعْنا و عَصَیْنا و أُشْرِبوا فی قُلوبِهِمُ الْعِجْلَ بِکُفْرِهِمْ قُلْ بِئْسَما یَأْمُرُکُمْ بِهِ إِیمانُکُمْ إِن کُنتُمْ مُّؤْمِنینَ. و یاد کنید زمانى که از شما پیمان گرفتیم و کوه طور را بالاى سرتان برافراشتیم و گفتیم آنچه را به شما دادیم با قدرت و قوّت دریافت کنید. به ظاهر گفتند شنیدیم و در باطن گفتند نافرمانى کردیم. و به سبب کفرشان دوستى گوساله با دلهایشان در آمیخت. بگو اگر شما مؤمن هستید، پس بد چیزى است آنچه ایمانتان به آن فرمان مى‏دهد.93

قُلْ إِن کانَتْ لَکُمُ الدّارُ الآَخِرَةُ عِندَ اللّهِ خالِصَةً مِّن دونِ النّاسِ فَتَمَنَّوُاْ الْمَوْتَ إِن کُنتُمْ صادِقینَ. بگو اگر مى‏پندارید سراى آخرت نزد خدا ویژه شماست نه مردم دیگر، چنانچه راستگویید مرگ را آرزو کنید.94

و لَن یَتَمَنَّوْهُ أَبَداً بِما قَدَّمَتْ أَیْدیهِمْ و اللّهُ عَلیمٌ بِالظّالمینَ. و آنان هرگز مرگ را به سبب گناهانى که مرتکب شده اند آرزو نمى کنند و خدا به ستمکاران داناست.95

و لَتَجِدَنَّهُمْ أَحْرَصَ النّاسِ عَلَى حَیاةٍ و مِنَ الَّذینَ أَشْرَکُواْ یَوَدُّ أَحَدُهُمْ لَوْ یُعَمَّرُ أَلْفَ سَنَةٍ و ما هُوَ بِمُزَحْزِحِهِ مِنَ الْعَذابِ أَن یُعَمَّرَ و اللّهُ بَصیرٌ بِما یَعْمَلونَ. و یقیناً آنان را حریص ترین مردم به زندگى خواهى یافت و حتى حریص‏تر از مشرکان. هر یک از آنان آرزومند است که اى کاش هزار سال عمرش دهند ولى آن عمر طولانى دور کننده او از عذاب نیست. و خدا به آنچه انجام می دهند بیناست.96

قُلْ مَن کانَ عَدُوّاً لِّجِبْریلَ فَإِنَّهُ نَزَّلَهُ عَلَى قَلْبِکَ بِإِذْنِ اللّهِ مُصَدِّقاً لِّما بَیْنَ یَدَیْهِ و هُدًى و بُشْرَى لِلْمُؤْمِنینَ. بگو هر که دشمن جیرئیل است دشمن خداست زیرا او قرآن را به فرمان خدا بر قلب تو نازل کرده است در حالى که تصدیق کننده کتاب‏هاى پیش از خود و هدایت وبشارت براى مؤمنان است.97

مَن کَانَ عَدُوّاً لِّلّهِ و مَلآئِکَتِهِ و رُسُلِهِ و جِبْریلَ وَمیکالَ فَإِنَّ اللّهَ عَدُوٌّ لِّلْکافِرینَ. هر که با خدا و فرشتگان و رسولانش و جبرئیل و میکائیل دشمن باشد کافر است، و بى‏تردید خدا دشمن کافران است.98

و لَقَدْ أَنزَلْنا إِلَیْکَ آیاتٍ بَیِّناتٍ و ما یَکْفُرُ بِها إِلاَّ الْفَاسِقُونَ. و یقیناً به سوى تو آیاتى روشن نازل کردیم و به آنها جز فاسقان کافر نمى‏شوند.99

أَوَ کُلَّمَا عاهَدوا عَهْداً نَّبَذَهُ فَریقٌ مِّنْهُم بَلْ أَکْثَرُهُمْ لاَ یُؤْمِنونَ. آیا چنین نیست که هرگاه یهود پیمانى بستند، گروهى از آنان آن را شکستند؟ [آنان نه فقط عهد شکنند] بلکه بیشترشان ایمان نمی آورند.100

و لَمّا جاءهُمْ رَسولٌ مِّنْ عِندِ اللّهِ مُصَدِّقٌ لِّما مَعَهُمْ نَبَذَ فَرِیقٌ مِّنَ الَّذینَ أُوتوا الْکِتابَ کِتابَ اللّهِ وَراء ظُهورِهِمْ کَأَنَّهُمْ لا یَعْلَمونَ. و زمانى که فرستاده‏اى از سوى خدا به سویشان آمد که تصدیق کننده کتابى است که با آنان است، گروهى از آنان که کتاب به آنان داده شده بود کتاب خدا را پشت سر انداختند، گویى نمى‏دانند که کلام خداست.101

و اتَّبَعوا ما تَتْلُوا الشَّیاطینُ عَلَى مُلْکِ سُلَیْمانَ و ما کَفَرَ سُلَیْمانُ و لَـکِنَّ الشَّیاطینَ کَفَروا یُعَلِّمونَ النّاسَ السِّحْرَ و ما أُنزِلَ عَلَى الْمَلَکَیْنِ بِبابِلَ هارُوتَ و مارُوتَ و ما یُعَلِّمانِ مِنْ أَحَدٍ حَتَّى یَقُولا إِنَّما نَحْنُ فِتْنَةٌ فَلا تَکْفُرْ فَیَتَعَلَّمونَ مِنْهُما ما یُفَرِّقونَ بِهِ بَیْنَ الْمَرْءِ و زَوْجِهِ و ما هُم بِضآرّینَ بِهِ مِنْ أَحَدٍ إِلاّ بِإِذْنِ اللّهِ و یَتَعَلَّمونَ ما یَضُرُّهُمْ و لاَ یَنفَعُهُمْ و لَقَدْ عَلِموا لَمَنِ اشْتَراهُ ما لَهُ فِی الآخِرَةِ مِنْ خَلاقٍ و لَبِئْسَ ما شَرَوْاْ بِهِ أَنفُسَهُمْ لَوْ کَانُواْ یَعْلَمونَ. و یهودیان از آنچه شیاطین در زمان پادشاهى سلیمان از علم سحر بر مردم میخواندند پیروى کردند. و سلیمان کافر نشد ولى شیاطین که به مردم سحر مى‏آموختند کافر شدند. و یهودیان از آنچه بر دو فرشته هاروت و ماروت در شهر بابل نازل شد پیروى کردند و حال آنکه آن دو فرشته به هیچ کس نمى آموختند مگر آنکه مى‏گفتند ما فقط مایه آزمایشیم پس کافر مشو. اما آنان از آن دو فرشته مطالبى مى آموختند که با آن میان مرد و همسرش جدایى مى انداختند، در حالى که آنان به وسیله آن سحر جز به اذن خدا قدرت آسیب رساندن به کسى را نداشتند. و همواره چیزى را مى آموختند که به آنان آسیب مى رسانید و سودى نمى بخشید. و یقیناً مى‏دانستند که هر کس خریدار سحر باشد در آخرت هیچ بهره اى ندارد و همانا بد چیزى است آنچه خود را به آن فروختند اگر معرفت مى‏داشتند.102

و لَوْ أَنَّهُمْ آمَنوا و اتَّقَوْا لَمَثُوبَةٌ مِّنْ عِندِ اللَّه خَیْرٌ لَّوْ کانُواْ یَعْلَمُونَ. و اگر آنان ایمان مى آوردند و از سحر و جادو پرهیز میکردند قطعاً پاداشى که از جانب خداست براى آنان بهتر بود، اگر مى‏دانستند.103

یا أَیُّها الَّذینَ آمَنوا لا تَقُولوا راعِنا و قولوا انْظُرْنا و اسْمَعوا و لِلکافِرینَ عَذابٌ أَلیمٌ. اى کسانى که ایمان آورده‏اید! هنگام سخن گفتن با پیامبر مگویید: راعنا و بگویید انظرنا و بشنوید. و براى کافران عذابى دردناک است.104. در تفاسیر آمده که برخی از مردم برای اهانت به رسول خدا از ایهام معنایی راعنا استفاده میکردند. چون راعنا هم به معنی رعایت مرا بکن است و هم به قول فارسها خرمان کن. برای همین خدا دستور داد مسلمانان از فعل محترمانه ملاحظه ما را بکن استفاده کنند. شرمنده بابت توضیح. م.ب.

ما یَوَدُّ الَّذینَ کَفَروا مِنْ أَهْلِ الْکِتابِ و لا الْمُشْرِکینَ أَن یُنَزَّلَ عَلَیْکُم مِّنْ خَیْرٍ مِّن رَّبِّکُمْ و اللّهُ یَخْتَصُّ بِرَحْمَتِهِ مَن یَشاءُ و اللّهُ ذُو الْفَضْلِ الْعَظیمِ. نه کافران از اهل کتاب و نه مشرکان دوست ندارند که هیچ خیرى از سوى پروردگارتان بر شما نازل شود، در حالى که خدا هر که را بخواهد به رحمت خود اختصاص میدهد و خدا داراى فضل بزرگى است.105

ما نَنسَخْ مِنْ آیَةٍ أَوْ نُنسِها نَأْتِ بِخَیْرٍ مِّنْها أَوْ مِثْلِها أَلَمْ تَعْلَمْ أَنَّ اللّهَ عَلَىَ کُلِّ شَیْءٍ قَدیرٌ. هر آیه‏اى را که از میان برداریم یا به تأخیر اندازیم، بهتر از آن یا مانندش را مى‏آوریم. آیا ندانسته‏اى که خدا بر هر کارى تواناست.106

أَلَمْ تَعْلَمْ أَنَّ اللّهَ لَهُ مُلْکُ السَّماواتِ و الأَرْضِ و ما لَکُم مِّن دونِ اللّهِ مِن وَلِیٍّ و لاَ نَصیرٍ. آیا ندانسته اى که فرمانروایى و حکومت آسمانها و زمین فقط در سیطره اوست و شما را جز خدا هیچ سرپرست و یاورى نیست.107

أَمْ تُریدونَ أَن تَسْأَلوا رَسُولَکُمْ کَما سُئِلَ مُوسَى مِن قَبْلُ و مَن یَتَبَدَّلِ الْکُفْرَ بِالإِیمانِ فَقَدْ ضَلَّ سَواءَ السَّبِیلِ. بلکه مى‏خواهید از پیامبرتان کارهاى نامعقول درخواست کنید، همان گونه که پیش از این از موسى درخواست شد؟ و کسى که کفر را به جاى ایمان اختیار کند تحقیقاً راه راست را گم کرده است.108

وَدَّ کَثِیرٌ مِّنْ أَهْلِ الْکِتابِ لَوْ یَرُدّونَکُم مِّن بَعْدِ إیمانِکُمْ کُفّاراً حَسَداً مِّنْ عِندِ أَنفُسِهِم مِّن بَعْدِ ما تَبَیَّنَ لَهُمُ الْحَقُّ فَاعْفُواْ و اصْفَحوا حَتَّى یَأْتِیَ اللّهُ بِأَمْرِهِ إنَّ اللّهَ عَلَى کُلِّ شَیْءٍ قَدیرٌ. بسیارى از اهل کتاب پس از آنکه حق براى آنان روشن شد به سبب حسدى که از وجودشان شعله کشیده، دوست دارند که شما را پس از ایمانتان به کفر بازگردانند. هم اکنون از ستیز و جدال با آنان درگذرید، و از آنان روى بگردانید تا خدا فرمانش را اعلام کند. یقیناً خدا بر هر کارى تواناست.109

و أَقیمُوا الصَّلاةَ و آتُوا الزَّکاةَ و ما تُقَدِّموا لِأَنفُسِکُم مِّنْ خَیْرٍ تَجِدُوهُ عِندَ اللّهِ إِنَّ اللّهَ بِما تَعْمَلونَ بَصیرٌ. و نماز را بر پا دارید و زکات بپردازید و آنچه از کار نیک براى خود پیش فرستید آن را نزد خدا خواهید یافت. مسلماً خدا به آنچه انجام میدهید بیناست.110

و قالوا لَن یَدْخُلَ الْجَنَّةَ إلاّ مَن کانَ هُوداً أَوْ نَصارَى تِلْکَ أَمانِیُّهُمْ قُلْ هاتُواْ بُرْهانَکُمْ إِن کُنتُمْ صَادِقینَ. و گفتند هرگز کسى وارد بهشت نمیشود مگر آنکه یهودى یا نصرانى باشد. این دروغها و اباطیل آنان است. بگو اگر راستگویید دلیل و برهان خود را بیاورید.111

بَلَى مَنْ أَسْلَمَ وَجْهَهُ لِلّهِ و هُوَ مُحْسِنٌ فَلَهُ أَجْرُهُ عِندَ رَبِّهِ و لا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ و لا هُمْ یَحْزَنونَ. آرى، کسانى که همه وجود خود را تسلیم خدا کنند در حالى که نیکوکارند، براى آنان نزد پروردگارشان پاداشى شایسته و مناسب است، نه بیمى بر آنان است و نه اندوهگین میشوند.112

و قالَتِ الْیَهودُ لَیْسَتِ النَّصارَى عَلَىَ شَیْءٍ و قالَتِ النَّصارَى لَیْسَتِ الْیَهودُ عَلَى شَیْءٍ و هُمْ یَتْلونَ الْکِتابَ کَذَلِکَ قالَ الَّذِینَ لا یَعْلَمونَ مِثْلَ قَوْلِهِمْ فَاللّهُ یَحْکُمُ بَیْنَهُمْ یَوْمَ الْقِیامَةِ فِیما کانُواْ فِیهِ یَخْتَلِفونَ. و یهودیان گفتند نصرانیها بر آیین و روش درستى نیستند و نصرانیها گفتند یهودیان بر آیین و روش درستى نیستند، در حالى که همه آنان کتاب آسمانى مى‏خوانند. کسانى که نادانند سخنى مانند سخن آنان گفتند. پس خدا روز قیامت در میان آنان درباره آنچه با هم اختلاف میکردند داورى میکند.113

و مَنْ أَظْلَمُ مِمَّن مَّنَعَ مَساجِدَ اللّهِ أَن یُذْکَرَ فِیهَا اسْمُهُ و سَعَى فِی خَرابِها أُولَـئِکَ ما کانَ لَهُمْ أَن یَدْخُلوها إِلاّ خَآئِفینَ لَهُمْ فِی الدُّنْیا خِزْیٌ و لَهُمْ فِی الآخِرَةِ عَذابٌ عَظیمٌ. و چه کسانى ستمکارتر از کسانى است که از بردن نام خدا در مساجد خدا جلوگیرى کردند و در خرابى آن کوشیدند؟ آنان را شایسته نیست که در آن درآیند، جز در حال ترس. براى آنان در دنیا خوارى و زبونى است و در آخرت عذابى بزرگ است.114

و لِلّهِ الْمَشْرِقُ و الْمَغْرِبُ فَأَیْنَما تُوَلُّواْ فَثَمَّ وَجْهُ اللّهِ إِنَّ اللّهَ وَاسِعٌ عَلِیمٌ. مالکیّتِ مشرق و مغرب فقط ویژه خداست. پس به هر کجا رو کنید آنجا روى خداست. یقیناً خدا بسیار عطا کننده و داناست.115