یادداشت سیزدهم: دوباره خیر مقدم + یک خبر

امروز دوست عزیز و همکار گرامی جناب آقای دکتر علی وحیدی نیز به جمع همراهان روزی یک آیه با قرآن پیوستند. به ایشان هم از طرف همه دوستان خیر مقدم عرض می کنم.

در ضمن، با برخی دوستان تصمیم به ترجمه کتاب اعراب القرآن و بیانه محی الدین درویش گرفته ایم. برنامه کار بدین صورت است که هر یک از دوستان به اندازه 20 آیه از متن موحود در کتاب را ترجمه کنند و بعد از بررسی و ویرایش به ترتیب هر ده جلد آن را به فارسی برگردانند. تقسیم کار فعلا به قرار زیر است:

از ابتدای کتاب، یعنی مقدمه و سوره حمد و سوره بقره تا آیه بیستم: این بنده

از آیه 21 تا 41: همراه گرامی آ. میرشکاک

از آیه 42 تا 62: همراه گرامی هـ.حسن پور

از آیه 63 تا 83: همراه گرامی س. باروتی

از آیه 84 تا 104: همراه گرامی ف. حاجی علی

از آیه 105 تا 125: همراه گرامیم.ح.ن حبیبی

از آیه 126 تا 147: همراه گرامی س. قیطانی

از آیه 148 تا 168: همراه گرامی ا. سلیمانی

از آیه 169-189: همراه گرامی جناب آقای حمیدرضا بداغی

دوستانی که با ادبیات عرب آشنایی دارند و قادر به ترجمه هستند یا می خواهند توانایی ترجمه خود را افزایش دهند، کافی است اطلاع بدهند تا زحمت بخشی از کتاب نیز به ایشان داده شود. مستحضرید که جای چنین کتابی در زبان فارسی خالی است و دانشجویان و علاقمندان بسیاری مایل به استفاده از آن هستند. با کمی همت و حوصله به فضل خدا قادر به انجام آن خواهیم بود. ضمن اینکه در گروه ترجمه هم ویراستاران و هم مترجمان خوبی حضور دارند که می توانند به استحکام کار یاری برسانند. شاد باشید

یادداشت دوازدهم: چهل روز گذشت

درود بر همراهان گرامی

چهل روز گذشت و امروز به آیه چهلم از سوره بقره رسیدیم. بیشتر همراهان تا آنجا که این بنده می داند موفق به حفظ آیات کریمه شده اند و همه عزیزان آن را خوانده اند و انس با قرآن در حد روزی یک آیه محقق شده است. خدا را بر این توفیق شاکریم. از همه همراهان نیز سپاسگزارم.

یادداشت یازدهم: خیر مقدم

در طول این هفته، آقایان سینا قیطانی و استاد مجید غلامی جلیسه، و هنرمند گرامی جناب علی رحیمی هم به جمع همراهان پیوستند. به ایشان هم خیر مقدم عرض می کنیم.

یادداشت دهم: اعراب آیات 34 تا 41 سوره بقره

[سورة البقرة (2) : الآیات 34 الى 36]

وَ إِذْ قُلْنا لِلْمَلائِکَةِ اسْجُدُوا لِآدَمَ فَسَجَدُوا إِلاَّ إِبْلِیسَ أَبى وَاسْتَکْبَرَ وَکانَ مِنَ الْکافِرِینَ (34) وَقُلْنا یا آدَمُ اسْکُنْ أَنْتَ وَزَوْجُکَ الْجَنَّةَ وَکُلا مِنْها رَغَداً حَیْثُ شِئْتُما وَلا تَقْرَبا هذِهِ الشَّجَرَةَ فَتَکُونا مِنَ الظَّالِمِینَ (35) فَأَزَلَّهُمَا الشَّیْطانُ عَنْها فَأَخْرَجَهُما مِمَّا کانا فِیهِ وَقُلْنَا اهْبِطُوا بَعْضُکُمْ لِبَعْضٍ عَدُوٌّ وَلَکُمْ فِی الْأَرْضِ مُسْتَقَرٌّ وَمَتاعٌ إِلى حِینٍ (36)

اللغة : 

(إِبْلِیسَ) اختلف فیه أهو مشتق أم لا؟ والصحیح انه علم أعجمیّ ولهذا لم ینصرف للعلمیة العجمیة ولو کان مشتقا من الإبلاس أی الیأس لا نصرف وقد تقدمت الاشارة الى ذلک.

(رَغَداً) یقال : رغد العیش بالضم رغادة اتسع ولان فهو رغید ورغد بالکسر رغدا بفتحتین فهو راغد.

(فَأَزَلَّهُمَا) یحتمل معنیین أولهما : أظهر زلّتهما وثانیهما أبعدهما. 

یادداشت نهم: آیات روز 17-19 اردیبهشت 93

از امروز تلاش می کنیم نکات دستوری و بلاغی آیات روزانه را بر اساس کتاب اعراب القرآن درویش در وب قرار دهیم. امید است پسند همراهان باشد.

إعراب القرآن وبیانه ، ج 1 ، ص 80-83

[سورة البقرة (2) : الآیات 31 الى 33]

وَ عَلَّمَ آدَمَ الْأَسْماءَ کُلَّها ثُمَّ عَرَضَهُمْ عَلَى الْمَلائِکَةِ فَقالَ أَنْبِئُونِی بِأَسْماءِ هؤُلاءِ إِنْ کُنْتُمْ صادِقِینَ (31) قالُوا سُبْحانَکَ لا عِلْمَ لَنا إِلاَّ ما عَلَّمْتَنا إِنَّکَ أَنْتَ الْعَلِیمُ الْحَکِیمُ (32) قالَ یا آدَمُ أَنْبِئْهُمْ بِأَسْمائِهِمْ فَلَمَّا أَنْبَأَهُمْ بِأَسْمائِهِمْ قالَ أَلَمْ أَقُلْ لَکُمْ إِنِّی أَعْلَمُ غَیْبَ السَّماواتِ وَالْأَرْضِ وَأَعْلَمُ ما تُبْدُونَ وَما کُنْتُمْ تَکْتُمُونَ (33)

اللغة :

(آدَمَ) : اسم علم أعجمی کآذر وعابر وعاذر وهو ممنوع من الصرف للعلمیة والعجمة ، وأخطأ من زعم أنه مشتق من الأدمة أی السمرة أو من أدیم الأرض أی وجهها لأن الاشتقاق من خصائص العربیة. وللإمام الطبری زعم لا نعلم کیف صدر عنه وهو أنه فعل رباعیّ سمّی به ومن هذا الخطأ محاولتهم اشتقاق یعقوب من العقب وإبلیس من الإبلاس ، وإذن یحق لنا أن نتساءل : لم منعت هذه الأعلام من الصرف لولا العلمیة والعجمة؟ فتنبّه لهذا الفصل.

یادداشت هشتم: خیر مقدم

امروز و دیروز پنج بزرگوار دیگر به همراهان پیوستند. آقایان دکتر محمدباقر مینایی ، علیرضا مسعودی ، هیوا حسن پور و خانمها خواهر مهترم خانم ن. باغبانی و  فرزند عزیز برادرم  خانم ف. باغبانی

به این عزیزان از طرف همه همراهان خیر مقدم عرض می کنم. 

یادداشت هفتم: معرفی کتاب موسوعه فضائل سور و آیات القرآن

موسوعه فضائل سور و آیات القرآن کتابی دو جلدی است اثر شیخ محمد بن رزق بن طرهونی که طبع نخست آن در عربستان سعودی و انتشارات دار القیم به سال 1409ق انجام شده است و برای آشنایی با فضیلت سوره ها و آیات قرآن می توان به آن مراجعه کرد. امید که پسند افتد.

لینک دانلود

http://s5.picofile.com/file/8122017142/fazael1.pdf.html

http://s5.picofile.com/file/8122017276/fazael2.pdf.html

یادداشت ششم: سپاس + یک نکته

دیروز بود انگار که یکی از دوستان از تعداد همراهان حفظ قرآن پرسید. راستش بنده تعداد دقیق را نمی دانم، زیرا هر یک از همراهان به تعدادی دیگر پیامک بنده را می فرستند و از این بابت تعداد دقیق روشن نیست. اما برای اینکه یادگار بماند و در آینده معلوم باشد که در ابتدا چند نفر بودیم، نام دوستان را ذکر می کنم:

1. ا. سلیمانی

2. ا. ناظم

3. ا. صادقپور

4. آ. میرشکاک

5. م. باغبانی

6. م. باغبانی

7. م.ح. حبیبی

8. ف. حاجی علی

9. س. نبوی

10. س. باروتی

11. ع.ا. رحمتی

12. ف. قربانی

13. ی. اسفندیار

14. ز. حیاتی

15. ع. ربانی نژاد

16. ع. صالحی

17. ف. حسنی

18. م. نیار

19. م. بیاتی

20. ع. کریمی

21. ر. اکسیری

22. و این بنده. 

سپاسگزارم از همه همراهانی که دعوت ساده بنده ای را پذیرفتند و به ندای قوموا لله مثنی و فرادی لبیک گفتند. خدا به همه ایشان خیر عنایت فرماید.

نکته قابل عرض هم اینکه این بنده سعی دارد شرح و توضیح کوتاهی در باب هر آیه یا مجموعه آیات مرتبط با هم بنویسد و در همین وب بگذارد. تا خدا چه بخواهد.

یادداشت پنجم: معرفی کتاب الإعراب المفصل لکتاب الله المرتل

الإعراب المفصل لکتاب الله المرتل اثر بهجت عبد الواحد صالح است. کتابی است بسیار ارزشمند در 12 مجلد که انتشارات دار الفکر للنشر والتوزیع عمان در سنة 1413 - 1993 به چاپ رسانده است. لینک زیر متعلق به جلد نخست این مجموعه است:

http://s5.picofile.com/file/8121903676/al_mofassal01.pdf.html

مجموعه کامل این کتاب را می توان از نشانی زیر دانلود کرد:

http://www.waqfeya.com/book.php?bid=1193

یادداشت چهارم: معرفی کتاب الجدول فی اعراب القرآن و صرفه و بیانه مع فوائد نحویه هامه

این کتاب 15 جلد است و نویسنده آن محمود صافی است. ناشر اثر دار الرشید-موسسه الایمان (بیروت-دمشق) است. کتابی است مفید در باب اعراب قرآن. در این وبلاگ به تدریج هر 15 جلد آن را قرار خواهیم داد. فعلا برای مطالعه همراهان گرامی که در ابتدای جزء نخست هستند مجلد اول آن کافی است.

لینک دانلود جلد نخست

http://s5.picofile.com/file/8121902568/al_jadval01.pdf.html

یادداشت سوم: ناله هدهدی نزد سلیمان ها (نامه آقای قرائتی درباره مهجوریت قرآن)

بسم الله الرحمن الرحیم

ناله

آیا می دانید...

خدمت سروران گرامی

سلام علیکم

طبق معمول هر سال همین که به ماه رمضان نزدیک می شویم دقایقی از وقت شما را راجع به مهمترین مسئله می گیرم و از اینکه کار قرآن به جایی رسیده که باید مثل من این حرفها را بزند (که از دهانم بزرگتر است) شرمنده ام.

1. آیا می دانید که در همه مساجد در شب قدر دعای شریف جوشن کبیر و عزاداری و مراسم قرآن سر گرفتن بحمدالله برگزار می شود اما چرا در شب قدر که شب نزول قرآن است تفسیر رنگی ندارد؟

2. آیا می دانید سرگرم شدن به چاپ و صوت و تجوید و ظاهر قرآن بیش از توجه به محتوای قرآن است؟

3. آیا می دانید به ما دستور داده اند که هر گاه فتنه های زیاد مانند پاره هایی از شب تار به شما روی آورد به قرآن پناه ببرید؟ (فَإِذَا الْتَبَسَتْ‏ عَلَیْکُمُ الْفِتَنُ کَقِطَعِ اللَّیْلِ الْمُظْلِمِ فَعَلَیْکُمْ بِالْقُرْآنِ فَإِنَّهُ شَافِعٌ مُشَفَّع)‏

4. آیا می دانید بعضی به اسم این که دین از سیاست جداست به صدها آیه سیاسی بی توجهی می کنند؟

5. آیا می دانید آن مقدار که در متون آموزش و پرورش و دانشگاه کلمات عربی را تزریق می کنند کارساز نیست و فارغ التحصیلان ما نمی توانند اکثرا یک صفحه قرآن را بی غلط بخوانند؟

6. آیا می دانید بعضی به خیال اینکه قرآن از فهم بشر بالاتر است و فهم آن مخصوص اهل بیت است از تدبر در آن می ترسند، با اینکه خداوند دستور به تدبر داده است و در حدیث می خوانیم: من زعم ان کتاب الله مبهم فقد هلک و اهلک راستی اگر قرآن را نمی توان فهمید پس چگونه به ما دستور داده اند روایات را بر قرآن عرضه کنیم و اگر ضد آن بود آن روایات را به دیوار بزنیم؟

7. آیا می دانید مهجوریت  قرآن غافلانه نیست زیرا در قرآن می خوانیم در روز قیامت پیامبر(ص) می فرماید: پروردگارا قوم من قرآن را مهجور گرفتند و نمی فرماید قرآن نزد قوم من مهجور بود و مهجور گرفتن با توجه و عمد است؟ وَ قالَ الرَّسُولُ یا رَبِّ إِنَّ قَوْمِی اتَّخَذُوا هذَا الْقُرْآنَ مَهْجُوراً  

8. آیا می دانید آیه وَ قالَ الرَّسُولُ یا رَبِّ إِنَّ قَوْمِی اتَّخَذُوا هذَا الْقُرْآنَ مَهْجُوراً چه معنایی دارد:

الف: در پر خطر ترین دادگاه یعنی روز قیامت

ب: نزد عالی ترین قاضی یعنی خداوند

ج: از محبوبترین و بالاترین مقام هستی یعنی پیامبر(ص)

د: شکایت توسط کسی است که مظهر رحمه للعالمین است.

ه: شکایت پدر از فرزند است انا و علی ابوا هذه الامه

و: شکایت حتمی است چون با فعل ماضی آمده است. (وَ قالَ الرَّسُولُ)

ز: شکایت با استمداد از کلمه یا رب است.

ح: شکایت از کسی است که امید شفاعت از او داریم. ویل لمن کان شفعاء ه خصماءه؟

9. آیا می دانید بعضی ها نمی توانند قرآن بخوانند؟

بعضی به غلط می خوانند.

بعضی که می توانند درست بخوانند نمی خوانند.

و بعضی که می خوانند تدبر نمی کنند.

و بعضی به آن عمل نمی کنند.

و بعضی قرآن را محور کار خود نمی دانند و در درسها و سخنرانی ها و نوشته به قرآن اولویت نمی دهند.

و بعضی قرآن را تنها برای مهریه عروس، بالای سر مسافر، سوگند یاد کردن، کتاب استخاره و امثال آن می خواهند. 

یادداشت دوم: دانلود کتاب اعراب القرآن محی الدین درویش

یکی از همراهان گرامی از بنده کتابی سودمند و البته ساده درباره اعراب قرآن مطالبه نمود. هرچه گشتم کتابی مفیدتر از این اثر نیافتم. مشکل این است که زبانش عربی است، ولی چون به ترکیبها و اقوال مختلف توجه داشته بسیار خوب است. امیدوارم پسند افتد.

معرفی اجمالی کتاب

اعراب القرآن الکریم و بیانه کتابی است در صرف و نحو قرآن اثر محی الدین درویش.

اعراب قرآن یک دوره ترکیب قرآن، همراه با بیان نکات بلاغی و تفسیری و تاریخی و شان نزول آیات است.

انگیزه مولف بی نیاز کردن قرآن پژوهان از کتاب های دیگر در این زمینه است. وی به روش توصیفی و شیوه تربیتی و تطبیقی و با استناد یه منابع اصیل و کهن تفسیری، ادبی، نحوی و تاریخی پس از ذکر متن چند آیه و ترکیب آنها، نکات بلاغی آنها را توضیح داده و در مواردی که آیه ای دارای چندین ترکیب بوده است با عنوان فواید، وجوه این ترکیبات را بیان نموده است.

در بعضی موارد نیز با عنوان لمحة تاریخیة، اسباب نزول و وقایع تاریخی مربوط به نزول آیات را آورده است و در مقدمه، خلاصه ای از اهمیت اعراب و ترکیب قرآن و کوشش علما در این زمینه آمده و تعدادی از مهمترین تالیفات مربوط به آن معرفی شده است.

منبع: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، کتابشناسی جهان قرآن کریم، ج1، قم: موسسه اطلاع رسانی مرجع، 1386.

لینک دانلود

مقدمه

http://s4.picofile.com/file/7973757418/1.pdf.html

جلد اول

http://s3.picofile.com/file/7973774294/I3rab_Quran_Drwish_1.pdf.html

جلد دوم

http://s3.picofile.com/file/7973792040/I3rab_Quran_Drwish_2.pdf.html

جلد سوم

http://s1.picofile.com/file/7973905371/I3rab_Quran_Drwish_3.pdf.html

جلد چهارم

http://s2.picofile.com/file/7973828923/I3rab_Quran_Drwish_4.pdf.html

جلد پنجم

http://s4.picofile.com/file/7973850000/I3rab_Quran_Drwish_5.pdf.html

جلد ششم

http://s4.picofile.com/file/7973864729/I3rab_Quran_Drwish_6.pdf.html

جلد هفتم

http://s2.picofile.com/file/7973876448/I3rab_Quran_Drwish_7.pdf.html

جلد هشتم

http://s3.picofile.com/file/7973884622/I3rab_Quran_Drwish_8.pdf.html

جلد نهم

http://s2.picofile.com/file/7973892903/I3rab_Quran_Drwish_9.pdf.html

یادداشت نخست: درباره وبلاگ مطالعات قرآنی

چندماه پیش، به احوال خود که فکر می کردم، دیدم زیاده به قرآن بدهکارم. سبب ماجرا هم این بود که یک روز آمدم بعد از حمد نماز به جای سوره توحید سوره قدر را بخوانم که دیدم یادم نیست و ما ادریک ما لیلة (به ضم) القدر است یا لیلة (به فتح). همانجا وسط نماز عربی دانیم گل کرد و مشغول پیدا کردن نقش لیله در آیه شدم که یادم افتاد سر نمازم. به خدا گفتم: خدا جان ببخشید. انا اعطیناک الکوثر... !